کودک آزاری از مسائل مهم اجتماعی است که عوامل مختلف خانوادگی ، فرهنگی ، اجتماعی و ویژگی های کودکان روی آن اثر دارند و نیاز اساسی به بررسی و پیشگیری دارد.
کودک آزاری توسط پدران و مادران، پدیده ای است که تنها پناهگاه امن کودکان را از آنان می گیرد ؛ تاریخچه کودک آزاری نشان می دهد که خانواده نقش بسیار پر رنگی در بروز آن دارد به طوری که تحقیقات نشان داده اند که 50 درصد خشونت و بدرفتاری ها با کودکان در خانواده هایی اتفاق می افتد که یکی از والدین یا هر دو معتاد هستند هم چنین کودک آزاری در خانواده هایی که از نظر اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی در سطح پایین تری قرار دارند بیشتر دیده می شود . کودکان بی دفاع ترین قربانیان خشونت هستند و داشتن یک زندگی سالم و بدون خشونت حق هر کودکی است ، با این وجود ، هر ساله میلیون ها کودک در سراسر جهان مورد انواع کودک آزاری از جمله آزار جسمی ، جنسی و عاطفی قرار می گیرند .
در این مقاله کودک آزاری تعریف شده و به میزان شیوع آن پرداخته می شود .
تعریف کودک آزاری
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی ، آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان و یا سعادت ، رفاه و بهزیستی کودک به دست والدین یا افراد دیگر که نسبت به او مسئول هستند ، کودک آزاری است . به عبارت دیگر ، هرگونه رفتار یا نارسایی از طرف والدین یا هر کسی که سرپرستی کودک را به عهده دارد ، چنانچه منجر به مرگ کودک ، صدمات و آسیب های روحی، آزارهای جنسی و یا استثمار کودک شود ، کودک آزاری تلقی می گردد .
انجمن روانپزشکی امریکا کودک آزاری را مشتمل بر آزار جسمی و جنسی، بی توجهی به کودک و آزار عاطفی می داند .
در اصطلاح متخصصین ، هرگونه آسیب جسمی یا روانی و سوء استفاده جنسی یا بهره کشی و عدم رسیدگی به نیازهای اساسی افراد زیر 18 سال توسط افراد دیگر، کودک آزاری تلقی می شود .
در هر حال، بسیاری از مفاهیم بیان شده در این تعاریف ، ممکن است در بین صاحب نظران اختلاف برانگیز باشد . در واقع ، تعاریف زیادی از آزار و خشونت با توجه به اهداف و کاربردهای مورد نیاز ، ارائه شده است که تعاریف اشاره شده از کاربردی ترین آنها می باشند.
شیوع کودک آزاری
بدرفتاری با کودک یک مشکل جهانی است که هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای پیشرفته دیده می شود . وزارت بهداشت آمریکا اعلام کرد که در سال 2009 میلادی 2.5 میلیون مورد کودک آزاری گزارش شده که شامل 3.700.000 کودک بوده است .
از میزان شیوع کودک آزاری در ایران اطلاعات دقیقی در دست نیست و فقط در برخی شهر ها تحقیقاتی در این باره انجام شده است . طبق مطالعه ای که بر روی انواع کودک آزاری در سال 1387 در تهران انجام شد میزان شیوع کودک آزاری در دانش آموزان مقطع راهنمایی شهر تهران به شرح زیر بوده است :
آزار جسمی خفیف 38 %
آزار جسمی شدید 35 %
بی توجهی 20.5 %
آزار عاطفی 62.5 %
به طور کلی آمار و ارقام گزارش شده از این پدیده در جهان از جمله ایران، به دلایلی از قبیل نگرش ها و اعتقادات متفاوت افراد به کودک آزاری ، عدم گزارش آزار توسط والدین به دلیل ترس از پیگیری های قانونی ، سن کم کودکان و طبیعی دانستن آزار از سوی آنها و حس وفاداری کودکان به والدین ، به طور کامل گزارش نمی شود .
منابع :
- پیشگری از کودک ازاری و درمان آن ؛ سمیرا حبیبی ، مریم گوهری مقدم
- بررسی شیوع کودک آزاری و برخی عوامل جمعیت شناختی مؤثر بر آن در دانش آموزان مقطع سوم راهنمایی شهر زنجان در سال 1390؛ فاطمه ترکاشوند، فاطمه جعفری ، محسن رضائیان، محمود شیخ فتح الهی
- کودک آزاری ، علل و انواع ؛ با اشاره به حقوق کودک و نقش مهم خانواده در بروز آن ؛ لیلا مشرفیان دهکردی
